Skip to main content

Notable compositions of Rajasthani language in medieval time - मध्यकाल में राजस्थानी भाषा की उल्लेखनीय रचनाएं-



क्र. सं.
लेखक
रचनाएं
1
आसानंद बारठ (वि. 1563-1660)
दूहा राव रिणमल रा
दूहा भाटी सत्ता रा
उमा दे भटियाणी रा कवित्त
राउ चोरसेन रा रूपक
रावळ माता सळखावत रो गुण
2
मीराबाई (वि. 1561-1610)
मीरां पदावली
नरसीजी रो मायरो
राग सोरठ
राग गोविन्द
3
दुरसा आढ़ा (वि. 1592-1712)

विरुद छिहत्तरी
किरतारबावनी
राव सुरतांण रा कवित्त,
श्री कुमार आजाजीनी भूचर मौरी नी गतगत
झूलणा राव श्री अमरसिंघजी रा
दूहा सोळंकी वीरमदेव रा
4
ईसरदास (वि. 1515-1675)

हरिरस
छोटो हरिरस
गरुड़ पुराण
गुण आगम
देवियाण
गुण-वैराठ
हाला झाला री कुंडलिया
रास कैलास
दांणलीला
सामला रा दूहा
5
प्रिथिराज राठौड़ (वि. 1606- )  
वेलि क्रिसण रुकमणी री
दसम भागपत रा दूहा
गंगा लहरी
वसदे रावडत
दसरथ रावडत
6
कुसल लाभ (वि. 1595-1655)
माधवानल कामकंदला चौपई
ढोला मारवणी चौपई
तेजसार रास
जिनपालित जिन रक्षित संधि गाथा
अगड़दत्त रास
थंभण पारसनाथ स्तवन
गोड़ी पारसनाथ स्तवन
श्री पूज्य वाहण गीत
संत्रुंजय यात्रा स्तवन
भीमसेन हंसराज चौपई
पिंगल सिरोमणि
महामाई दुरगा सातसी
7
समय सुंदर (वि. 1620-)
सिंहलसुत प्रियमेलक रास
चंपक सेठ चौपई
नलदमयन्ती रास
मृगावती रास
वस्तुपाल-तेजपाल रास
सीताराम चौपई
पुण्य सार चौपई
चार बुद्धि रास
8
दादू दयाल (वि. 1601-1660)
वाणी
9
जांभोजी (वि. 1508-1593)
सबदवाणी
जंभवाणी
जंभगीता
10
बखनाजी (वि. 1640-1670)
वाणी
11
रज्जब (वि. 1624-1746)

वाणी
सर्वंगी
13
लालदास (वि. 1597-1705
वाणी



14
चरणदास (वि. 1760-1838)
अस्टांग योग
नासकेत
संदेह सागर
राममाल
भक्ति पदारथ
दानलीला
ब्रह्मग्यान सागर
15
दया बाई (वि. 1750-75)
दयाबोध
16
दयालदास (वि. 1816-1885)
करुणा सागर
17
दरियावजी (वि. 1733-1805)
वाणी
18
धरम समुद्र गणि (वि. 1567-1590)
सुमित्र कुमार रास
रात्रिभोज रास
सकुन्तला रास
19
मालदेव
मनभरता गीत
महावीर पारणा
पुरन्दर चौपई
सील बावनी
राजुल नेमिनाथ धमाल
पद्मावती रास
भोज प्रबन्ध
20
हेमरतन सूरि
गोरा बादिल पद्मनी चौपई
लीलावती कथा
शीलवती कथा
जगदम्बा बावनी
शनिचर छंद
21
लब्धोदय
पद्मनी चरित चौपई
मलय सुंदरी चौपई
रतनचंद मुनिचंद चौपई
गुणावली चौपई
22
उपाध्याय धरमवर्धन
श्रेणिक चौपई (वि. 1719)
अमरसेन वयरसेन चौपई (वि. 1724)
दशार्णभद्र चौपई (वि. 1757)
सुरसुंदरी रास (वि. 1736)
23
बीठू सूजो (वि. 1591-1598)
राव जैतसी रो छंद
24
कायस्थ केशवदास (वि. 1592)
बसंत विलास फाग
25
बीठू मेहो
पाबूजी रा छंद
गोगाजी रा रसावला
26
केसवदास गाडण (वि. 1610-97)
गुण रूपक
राव अमरसिंघ रा दूहा
विवेक वारता
गजगुण चरित
27
सांयाजी झूला (वि. 1632-1703)
नागदमण
रुकमणी हरण
 अंगद पिष्टि
28
माधौदास (वि. 1610-15-1690)
राम रासो
भासा दसमस्कंध
29
अग्रदास (वि. 1632)
श्रीराम भजन मंजरी
उपासना बावनी
अस्ययाम
अग्रसार
30
गिरधर आसियो (वि. 1720)
सगत रासो
31
जोगीदास
हरिपिंगल प्रबंध
32
कुसलधीर
लीलावती रासौ (वि. 1728)
33
उपाध्याय लाभवर्धन
लीलावती रास (वि. 1733)
धरमबुद्धि-पापबुद्धि रास (वि. 1763)
निसांणी महाराज अजीतसिंघ री (वि. 1767)
पांडव चरित चौपई (वि. 1770)
34
संतदास (वि. 1725-1808)
अणभै वाणी
35
दौलत विजय (वि.1725-60)
खुम्माण रासो
36
कुंभकरण (वि. 1723)
रतन रासो
जयचंद रासो
37
वीरभांण चारण (वि. 1745-92)
राजरूपक
38
वृंद (वि. 1700-1780)
वृंद सतसई
यमक सतसई
भाव पंचासिका
सिणगार सिक्षा
वचनिका
39
दयाल दास
राणा रासो
40
हम्मीर रतनू
हम्मीर नाम माला
लखपत पिंगल
पिंगल प्रकास
जदुवंस वंसावली
देसलजी री वचनिका
भरतरी सतक
भगवत दरपण
41
करणीदान कविया
सूरज प्रकास
बिड़द सिणगार
42
मंछाराम सेवग मंछ
रघुनाथ रूपक गीतां रौ
43
रामदास लालस
भीमप्रकास, करणी रूपक
44
उदयराम गूंगा
कवि कुळबोध
45
किसना आढ़ा
रघुवर जस प्रकास
भीमविलास
46
कल्याणदास
गुण गोविन्द (वि. 1725)
47
डूंगरसी
सत्रुसाल रासो (वि. 1710)
48
महाराजा मानसिंघ (वि.1839-1900)
नाथ चरित
जलंधर चंद्रोदय
सिद्ध गंगा
नाथ स्तोत्र
नाथ परद संग्रै
49
बांकीदास (वि. 1828-1890)
सूर छत्तीसी
धवळ पचीसी
मावडिया मिजाज
कुकवि बत्तीसी
भुरजाळ भूसण
झमालनख-सिख
सिद्ध राव छत्तीसी
हमरोट छत्तीसी
50
नाभादास
भगतमाल
51
किरपाराम खिडिया
राजिया रा सोरठा
चाळ कनेची माता
 (सन्दर्भ- कोटा ओपन वि.वि. की राजस्थानी की पुस्तक )



Comments

Popular posts from this blog

राजस्थान का प्रसिद्ध हुरडा सम्मेलन - 17 जुलाई 1734

हुरडा सम्मेलन कब आयोजित हुआ था- मराठा शक्ति पर अंकुश लगाने तथा राजपूताना पर मराठों के संभावित आक्रमण को रोकने के लिए जयपुर के सवाई जयसिंह के प्रयासों से 17 जुलाई 1734 ई. को हुरडा (भीलवाडा) नामक स्थान पर राजपूताना के शासकों का एक सम्मेलन आयोजित किया गया, जिसे इतिहास में हुरडा सम्मेलन के नाम  जाता है।   हुरडा सम्मेलन जयपुर के सवाई जयसिंह , बीकानेर के जोरावर सिंह , कोटा के दुर्जनसाल , जोधपुर के अभयसिंह , नागौर के बख्तसिंह, बूंदी के दलेलसिंह , करौली के गोपालदास , किशनगढ के राजसिंह के अलावा के अतिरिक्त मध्य भारत के राज्यों रतलाम, शिवपुरी, इडर, गौड़ एवं अन्य राजपूत राजाओं ने भाग लिया था।   हुरडा सम्मेलन की अध्यक्षता किसने की थी- हुरडा सम्मेलन की अध्यक्षता मेवाड महाराणा जगतसिंह द्वितीय ने की।     हुरडा सम्मेलन में एक प्रतिज्ञापत्र (अहदनामा) तैयार किया गया, जिसके अनुसार सभी शासक एकता बनाये रखेंगे। एक का अपमान सभी का अपमान समझा जायेगा , कोई राज्य, दूसरे राज्य के विद्रोही को अपने राज्य में शरण नही देगा ।   वर्षा ऋत...

राजपूताना मध्य भारत सभा -

राजपूताना मध्य भारत सभा - इस सभा का कार्यालय अजमेर में था। इसकी स्थापना 1918 ई. को दिल्ली कांग्रेस अधिवेशन के समय चाँदनी चौक के मारवाड़ी पुस्तकालय में की गई थी। यही इसका पहला अधिवेशन कहलाता है। इसका प्रथम अधिवेशन महामहोपाध्याय पंडित गिरधर शर्मा की अध्यक्षता में आयोजित किया गया था। इस संस्था का मुख्यालय कानपुर रखा गया, जो उत्तरी भारत में मारवाड़ी पूंजीपतियों और मजदूरों का सबसे बड़ा केन्द्र था।  देशी राज्यों की प्रजा का यह प्रथम राजनैतिक संगठन था। इसकी स्थापना में प्रमुख योगदान गणेश शंकर विद्यार्थी, विजयसिंह पथिक, जमनालाल बजाज, चांदकरण शारदा, गिरधर शर्मा, स्वामी नरसिंह देव सरस्वती आदि के प्रयत्नों का था।  राजपूताना मध्य भारत सभा का अध्यक्ष सेठ जमनालाल बजाज को तथा उपाध्यक्ष गणेश शंकर विद्यार्थी को बनाया गया। इस संस्था के माध्यम से जनता को जागीरदारी शोषण से मुक्ति दिलाने, रियासतों में उत्तरदायी शासन की स्थापना करने तथा जनता में राजनैतिक जागृति लाने का प्रयास किया गया।  इस कार्य में संस्था के साप्ताहिक समाचार पत्र ''राजस्थान केसरी'' व सक्रिय कार्यकर्ताओं ...

THE SCHEDULED AREAS Villages of Udaipur district - अनुसूचित क्षेत्र में उदयपुर जिले के गाँव

अनुसूचित क्षेत्र में उदयपुर जिले के गाँव- अनुसूचित क्षेत्र में सम्मिलित उदयपुर जिले की 8 पूर्ण तहसीलें एवं तहसील गिर्वा के 252, तहसील वल्लभनगर के 22 व तहसील मावली के 4 गांव सम्मिलित किए गए हैं। ये निम्नानुसार है- 1. उदयपुर जिले की 8 पूर्ण तहसीलें (कोटड़ा, झाडोल, सराड़ा, लसाड़िया, सलूम्बर, खेरवाड़ा, ऋषभदेव, गोगुन्दा) - 2. गिर्वा तहसील (आंशिक) के 252 गाँव - S. No. GP Name Village Name Village Code Total Population Total Population ST % of S.T. Pop to Total Pop 1 AMBERI AMBERI 106411 3394 1839 54.18 2 AMBERI BHEELON KA BEDLA 106413 589 573 97.28 3 AMBERI OTON KA GURHA 106426 269 36 13.38 4 AMBERI PRATAPPURA 106427 922 565 61.28 5 CHEERWA CHEERWA 106408 1271 0 0.00 6 CHEERWA KARELON KA GURHA 106410 568 402 70.77 7 CHEERWA MOHANPURA 106407 335 313 93.43 8 CHEERWA SARE 106406 2352 1513 64.33 9 CHEERWA SHIVPURI 106409 640 596 93.13 10 DHAR BADANGA 106519 1243 1243 100.00 11 DHAR BANADIYA 106...